یوگانیدرا روش نیرومندی در آموزش وانهادگی هوشیارانه است. روشی منظم و سیستماتیک، که کلیه اعمال فیزیکی، روانی و هیجانی را وانهاده می کند.
جهان فعلی با مشکلاتی مواجه است که لزوما ناشی از فقر، گرسنگی، اعتیاد یا ترس از جنگ نیست، بلکه در نتیجه حساسیت های عصبی و تنش هایی است که در افراد جامعه بوجود آمده و استرس های شخصی را فزونی بخشیده است. تنش یک حالت ذهنی است که در برخورد با حوادث بیرونی ایجاد می شود و بر کل ساختار بدن اثر می گذارد. تنش در هر نوع و در هر شکلی که باشد از علل مختلفی نشأت می گیرد. شما در هر وضعیتی که باشید، کار یا استراحت، بیدار یا خواب، غرق در افکار، یا رها از فکر و ... بدنتان به طور مشهود یا نامشهود در حال کسب مجموع تنشی است که در لایه های وجودی شما انباشته می شود و در مواقع مقتضی با ظهور در صحنه ذهن، عدم تعادل سیستم عصبی و روانی را باعث می شود و در نتیجه آن تنش در سه سطح بدن بروز می کند: 1. عضلانی،2. عاطفی، 3. ذهنی و مغزی
درمان بیماری های ناشی از استرس و تنش عموما از طریق استراحت است که گاهی این امر با استفاده از داروهای خواب آور امکان پذیر می شود. ولی با وجود اینکه هدف اشخاص از استراحت، رفع خستگی است؛ آنها نمی دانند چگونه و چطور باید استراحت کنند!
تمرین عملی یوگا نیدرا؛ راه مفیدتر و موثرتری برای استراحت جسم و روح و احیاء آنها است تا یک خواب معمولی. یک ساعت تمرین یوگا نیدرا معادل چهار ساعت خواب به انسان آرامش می دهد. علاوه بر این، اگر شما به تمرین یوگانیدار بپردازید، چون سطوح عمیق تر ذهن را باز می کنید، می توانید طبیعت مغزتان را تغییر دهید و در نتیجه امراضی را که از نوع بیماری های روان تنی هستند، معالجه کنید.
حالت ذهنی خاص در یوگانیدرا، ذهن را در اوج دریافت قرار می دهد و در این مرحله است که برای شکل دادن دوباره شخصیت و هدایت زندگی در مسیرهای مثبت شرایط خاصی بوجود می آید. بررسی های دقیق نشان داده اند که تمرین منظم یوگا نیدرا باعث تنظیم فشار خون می شود، همچنین روی میزان ترشح آدرنالین تأثیر گذار است. یوگا نیدرا موجب می شود تا اندام ها و سیستم های بدن، استراحتی عمیق و کافی را بدست آورند و مکانیزم باز سازی انرژی مجددا شروع به فعالیت کند.
یوگانیدرا
یوگانیدرا دریافت عمیق قدرت درمان و ایجاد تغییرات مثبت در زندگی
تغییر و تحولات زیاد در شیوه زندگی امروزی، بشر را دچار اضطراب و استرس زیادی کرده که در صورت تشدید؛ ممکن است امید بهره مندی از سلامتی کامل، امیدی نابجا باشد.مشکلات زندگی روزمره، بطور ناخودآگاه اثرات زیان آوری بر روی ساختار روانی انسان ها می گذارد که به مرور سبب بروز ناهنجاری هایی در ذهن، رفتار و گفتار افراد می شود.
روابط نامتعادل امروزی، موجب ایجاد استرس های عاطفی و ذهنی و همچنین عدم تعادل بشر در سطوح مختلف انرژی گردد که ریشه ی این مشکلات در ذهن او بوده و ناشی از تلاش مداومش جهت سازش با زندگی جدید می باشد.تنش عامل دیگری است که به دلیل نوع زندگی امروزی، گریبانگیر بشر شده است. تنش، محصول ناآرامی ها و تضادهای جامعه در ذهن انسان است.
تنش انواع مختلف دارد : تنش های عضلانی، عاطفی و ذهنی.
تنش های عضلانی :
بر اعضای خارجی و داخلی و سیستم غدد تاثیر گذاشته و حاصل آن بیماری های جسمی ست.
تنش های عاطفی :
از مجموعه ای از غم ها، شادی ها، شکست ها و پیروزی ها نشات می گیرد. در این حالت، فرد معمولا دوست ندارد لب به سخن گشاید و در تلاش برای پنهان نگه داشتن و یا سرکوب آنهاست.
تنش های ذهنی:
ناشی از ساختار مغز است که دایم در فعالیت می باشد. انسان امروزی محصول جامعه است و قرار بر این است که خود را از درون با شرایط این جامعه نیز تطبیق دهد و اگر شرایط با خواسته های فکری بشر جور در نیاید، انسان را بنوعی با درون خود متناقض می رساند. این درگیری ها نهایتا به تنش های ذهنی ختم می شود.امروزه شناخت و بکارگیری روش های مؤثر جهت مقابله با ناهنجاری ها، تنش ها، استرس و اضطراب، یکی از مسایل بسیار مهم روز شده است. یکی از روش های مؤثر؛ تکنیکی است به نام یوگانیدرا.
یوگانیدرا از 2 واژه سانسکریت "یوگا" به معنی "اتحاد یا تمرکز آگاهی" و "نیدرا" به معنی "خواب" می باشد.
یوگانیدرا یا خواب یوگی حالتی از خواب است؛ خواب زلال و شفافی است که در میان عمیق ترین حالت ممکن آرامش؛ فرد از آگاهی کامل برخوردار است. در این حالت، مغز بیدار و آگاه است و ذهن بیدار و هوشیار و در حال گیرندگی. در یوگانیدرا، اغلب خواب بر فرد غلبه می کند. اگر خواب اتفاق نیافتد و فرد در طول یوگانیدرا بیدار و آگاه باشد، به نیروی اراده دست یافته و توسط این نیرو؛ قادر به انجام کارهای بزرگ خواهد بود.
یوگانیدرا روشی منظم و سیستماتیک است که جهت برطرف نمودن ناآرامی ها و تنش بکار می رود. با انجام یوگانیدرا فرد از آرامش لبریز می شود.
یوگانیدرا، راه مفیدتر و موثرتر جهت استراحت و احیا جسم و روح است تا یک خواب معمولی. 30 دقیقه تمرین یوگانیدرا، معادل 2 ساعت خواب معمولی، خستگی فرد را برطرف کرده، به او آرامش می دهد، سبب تجدید قوای ذهن شده و به بدن نیرو می بخشد. زمانی که فرد در خواب طبیعی است، آگاهی در بدن خفته. اما در طی یوگانیدرا، آگاهی فرد بیدار است.یوگانیدرا روشی علمی، کاربردی و هدفمند است جهت ایجاد آگاهی توام با رهایی در ابعاد جسمی، ذهنی و هیجانی.
یوگانیدرا می تواند روشی باشد جهت شناخت خویشتن خویش و درک والاتری از معنای بودن؛ و شاید پاسخی به رنج هایی که بشر با خود حمل می کند. چرا که یوگانیدرا تحولی در ذهن و روح بشر بوجود می آورد که آرامش ذهن را به همراه دارد.یوگانیدرا در درمان علائم اضطراب زیاد مانند سردرد، سرگیجه، درد قفسه سینه، تپش قلب، عرق کردن و درد شکم به خوبی پاسخ می دهند.
رمز اصلی موفقیت در یوگانیدرا عبارت است از حفظ هشیاری یا آگاهی ذهنی در ضمن تجربه آرامش عمیق در تن و روان. ممکن است در ابتدا در حال آرامش عمیق ارتباط ذهن با آگاهی قطع شود و فرد به خواب طبیعی فرو رود. به منظور جلوگیری از این اتفاق باید روش گوش دادن فعال را تمرین کرد. گوش دادن فعال یعنی توجه کامل به پیامهای گوینده (استاد) و متابعت از دستورات تمرین. با این روش ذهن لایه به لایه در اعماق وجود خویش نفوذ می کند.
تاریخچه و پیش زمینه یوگانیدرا
مفهوم یوگانیدرا بسیار قدیمی می باشد.سال ها پیش، یوگانیدرا توسط یکی از مربیان یوگا؛ بنام ساتیاناندا تجربه شد. او کتاب مقدسی بنام تانتریک را مطالعه نمود و سپس سیستمی از ریلکسیشن را؛ که امروزه به یوگانیدرا معروف و محبوب حاضر می باشد؛ ابداع نمود. ساتیاناندا یوگانیدرا را به عنوان یک حالت ذهنی بین بیداری و خواب؛ که مراحل عمیقی از ذهن را باز می کند، تشریح کرد.برخی از اهدافی که ساتیاناندا با ابداع یوگانیدرا در نظر داشت، عبارتند از : چرخش آگاهی، آگاهی از تنفس، و تجسم خلاق.
تاثیر یوگا روی مغز
تحقیقات نشان داده؛ انجام حداقل ۲۰ دقیقه یوگانیدرا در مقایسه با انجام تمرینات قدرتی برای مغز بهتر است.محققان به منظور این مطالعه؛ ۳۰ دانش‌آموز فارغ التحصیل را که تمرینات ایستادن، به پشت خوابیدن، تنفس عمیق و حرکات مراقبه یوگاو همچنین؛ ورزش های هوازی شامل پیاده روی یا دویدن روی تردمیل را انجام می دادند، مورد بررسی قرار دادند. نتایج این بررسی، نشان داد که واکنش مناسب به محرک های شناختی، تمرکز بر فعالیت های مغزی و پردازش اطلاعات در زمانی که تمرینات یوگا انجام شده بود؛ بسیار بیشتر از زمان انجام ورزش های هوازی بوده است. همچنین تنفس و تمرین های مراقبه، سبب آرامش ذهن و افزایش تمرکز بر وضع بدن و تنفس بوده و عملکرد مغز را به نوعی تسهیل می کند.
در یوگانیدرا از اصطلاحاتی استفاده می شود که لازم است مختصرا توضیح داده شود :
سنگل پا
نیت یا خواسته؛ وسیله نیرومندی است در دست انسان. منظور از خواسته؛ تغییر اهداف زندگی در ابعاد مختلف "جسمانی، روحی، حالات عاطفی و ذهنی" است. خواسته می تواند زندگی فرد را هدایت نماید.در یوگانیدرا؛ انتخاب خواسته با فرد تمرین کننده بوده و آن انتخاب به وسیله ی سنگل پا آفریده می شود. سنگل پا در واقع میل درونی فرد برای نیل به اهدافش است.مقصود از سنگل پا؛ تحقق آرزوها نیست بلکه ایجاد قدرتی است در ساختار ذهن. می توان گفت که سنگل پا قدرت اراده است، وقتی که شخص مقصود و مبنای آن را بداند.با انجام مستمر یوگانیدرا و انتخاب صحیح سنگل پا؛ تغییرات مورد درخواست فرد اجرا خواهد شد.
وانهادگی
یوگانیدرا نیاز به تمرکز ندارد. زیرا روش نیرومندی است جهت آموزش وانهادگی هوشیارانه؛ و با وجودیکه از ابداعات قرن اخیر می باشد؛ اما به سرعت به صورت درمان کلینیکی جهانی در آمده و جهت ریشه کن نمودن بیماری های روان تنی به کار گرفته می شود.اولین تجربه یوگانیدرا، حس سنگینی ست که با وانهادگی عمیق تمامی عضلات، احساس سبکی و بی وزنی بدن تجربه می شود. در واقع، وانهادگی زمانی اتفاق می افتد که تمامی عضلات بدن فاقد انقباض بوده و آرامش کامل در هر یک قابل حس باشد.حالت وانهادگی در یوگانیدرا؛ مرحله ای است که ذهن از تجارب حسی فاصله می گیرد.
تصویر سازی
در یوگانیدرا هنر تصویر سازی در ذهن، می تواند جهت بهبود حافظه مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین مهم است؛ که در اثنای تصویر سازی، بدن را رها کنیم و اجازه دهیم که تصاویر در آگاهی صعود پیدا کنند.در یوگانیدرا؛ این مطلب مهم است که به صدای تعلیم دهنده گوش داده شود. در این حالت ذهن؛ تنها دریافت کننده بوده و آگاهی را با تمرکز بر حس شنوایی حفظ می نماید.
تمرین مستمر یوگانیدرا
سبب می شود
که فرد به توانایی های خود پی برده
و در شناخت و پرورش استعدادهای نهفته خود، موفق شود.
یوگانیدرا حدودا سی تا چهل دقیقه طول می کشد. یوگانیدرا را می توان دست کم هفته ای دو بار و یا در صورت امکان هر روز تمرین کرد.برای شروع یوگانیدرا؛ از تمریناتی مانند سلام بر خورشید ( 6 تا 12 دور) استفاده نمایید تا بدن جهت یوگانیدرا آماده شود.
قبل از انجام یوگانیدرا به نکات زیر توجه کنید :
- محل تمرین باید ساکت و درجه حرارت آن؛ نه سرد و نه گرم و دور از گزند حشرات باشد.
- محل تمرین باید نیم تاریک باشد.
- انجام این تمرین بصورت خوابیده یا نشسته امکانپذیر است :
- براحتی روی زمین دراز کشیده و دست ها را کنار بدن قرار دهید.
- روی یک صندلی مناسب بنشینید و خود را رها کنید.
- بدن خود را رها کنید بطوری که هیچ قسمت از بدن شما منقبض نباشد.
- تنفس عمیق و آرام؛ با توجه به دم و بازدم انجام دهید.
- اکنون آماده ادامه یوگانیدرا هستید.
تاثیرات یوگانیدرا بطور خلاصه :
- کاهش میزان پرش افکار و افزایش توان تمرکز و در نهایت رهایی ذهن
- فعال سازی بخشهای نهفته و غیر فعال مغز
- تقویت اعصاب و ایجاد آرامش
- افزایش نیروی زندگی
- افزایش خلاقیت و هشیاری و نیز تقویت نیروهای روان
- افزایش توان تحمل و رویارویی با هیجانات نامطلوب
- حفظ انگیزه های صلح، شادمانی و عشق
- افزایش آگاهی و تمرکز
- تقویت حواس برتر
- ضمیر خودآگاه کنار رفته و ضمیر ناخودآگاه پدیدار می گردد
- قرار گرفتن امواج فکری انسان در سطح آلفا و افزایش تلقین پذیری انسان